دانلود پایان نامه با موضوع روانشناسی دین

تعداد صفحات:185
فرمت فایل دانلودی :doc

مسئله دين و دينداري در طول تاريخ زندگي بشر همواره به عنوان مسأله‌اي قابل بحث و مورد توجه ، مطرح بوده و علي رغم اينكه نقش غير قابل انكار و بسزايي در زندگي بشر داشته و دارد ولي بحث و مجادله بر سر اين موضوع كه آيا اصلاً دين در زندگي نقشي را ايفا مي‌كند و يا مقوله‌اي جدا و مستقل از ساير جنبه‌هاي زندگي مي‌باشد ؛ هميشه نقل مجالس علما و صاحب نظران و موضوع هميشگي مجادلات فلسفي و كلامي بوده است . تاريخ نشان مي‌دهد دينداري و اعتقاد به موجودي ماورائي از آغاز تاريخ زندگي انسان ، ذهن او را به خود مشغول كرده به طوري كه انسان ، بدون خدا و بدون اعتقاد به موجودي ماورائي و داراي قدرت برتر ، وجود نداشته است لكن كيفيت بروز اين اعتقاد و نمادهايش در هر زمان برحسب نوع تفكر و روش زندگي و فرهنگ و آداب مردمان آن دوران تفاوت داشته است .
دينداري امري فطري و دروني بوده و هست اما بروز و ظهور آن نيازمند زمينه و بستر مناسبي است كه اين زمينه و شرايط براي افراد مختلف متفاوت خواهد بود .
در دوران پس از قرون وسطي غرب و به طور اخص مسيحيت ، با تعارض آشكار و وسيع ميان عقايد (كه به نحو شديدي تحريف آميز و خرافي شده و عملاً پايبندي به آن مانع پيشرفت علمي و فرهنگي جامعة انساني مي‌شد) و علم و تكنولوژي (كه دوران فترت و ركود را پشت سر گذاشته و به طور فزاينده‌اي رو به پيشرفت و ترقي نهاده بود)
مواجه شد . به طوري كه متدينين كه خود را مدافع احكام ديني مي‌دانستند ، علم و تمدن را نوعي كفر و بي‌ديني به شمار آورده و علما و دانشمندان نيز در معرض اتهامات كفر آميز قرار داشته و پايبندي به اصول اعتقادي و مباني عقيدتي مسيحيت را مانع تحقيق و پيشرفت فكري خود و جامعه مي‌دانستند .
لذا فيلسوفان و دانشمندان علم كلام بر آن شدند تا با تفسير و تعبيري تازه و نو از دين آن را از صحنة اجتماعي زندگي بشر رانده و به حيطة شخصي و فردي اشخاص ارجاع دهند و از اين طريق تعارض و تضاد ميان علم با نمودهاي مذهبي را از ميان بردارند . از اواخر قرن هيجدهم ميلادي زمزمه‌هاي اين جدايي و اين برداشت تازه از دين ، از طريق توجه به جنبة رواني و دروني دين توسط روانشناسان شنيده شد .
“ هر چند كاربرد واژة روان‌شناسي دين به عنوان حوزه‌هاي خاص پژوهش علمي ابتدا در اروپاي قرن نوزدهم ظاهر شد ، پديده‌هايي كه اين دو واژه به آنها اشاره دارد يعني مصداق آنها و محتواي آنها به قدمت انسان است و تأمل در باب آنها به طليعة تاريخ مدون بشر باز‌مي‌گردد .”
اين گستره در اثر مفهوم سازي‌هاي منفي پيشگامان روان‌شناسي در خصوص دين ، همچنين عكس‌العمل منفي نهادهاي ديني مدتي در حاشيه قرار گرفت ؛ اما با تلاش روان‌شناسان و متألهان در قرن حاضر روان‌شناسي دين مجدداً از حاشيه وارد صحنه شده و در دنياي فرامدرنيسم امروز به عنوان ابزاري در جهت تجربه‌نگري ديالكتيك مابين ديدگاه هاي مختلف در خصوص دين ، به حركت و تحول خود ادامه مي‌دهد .
اين گستره به دليل جايگاه ممتاز دين در سازمان روان‌شناختي انسان و همچنين هدف كلي علم روان‌شناسي كه همانا مطالعة رفتار انساني است ، به عنوان يكي از شاخه‌هاي روان‌شناسي مورد توجه مي‌باشد .
از طرف ديگر ، دين پژوهان و متألهان عصر جديد كه بيشتر تابع عيني نگري و پوزيتيويسم مي‌باشند ، به دليل اينكه پديدارشناسانه از دين سخن گفته‌اند ، خود را از تأملات روان‌شناسانه بي‌نياز نديده‌اند .
روان‌شناسي دين علاوه بر اينكه در مجموعة علوم روان‌شناختي نمود مي‌يابد ، ديگر دانش هاي مربوط با دين پژوهي را نيز در اين زمينه بهره‌مند مي‌سازد . “ براي مثال تبيين مفاهيم اساسي تفكر ديني در كلام جديد … كه با بهره‌گيري از يافته‌هاي روان‌شناسي دين قادر به ترسيم تجربي نقش دينداري در زندگي است ؛ و يا در خصوص احياء انديشة ديني متكلم با تكيه بر يافته‌هاي روان‌شناسي دين در جهت‌گيريهاي دينداري ، ديندارهاي اصيل را از ديندارهاي محرّف متمايز مي‌سازد و امكان بازنگري در آموزش‌هاي ديني را در ساية يافته‌هاي روان‌شناسي فراهم مي‌كند .
همان‌گونه كه روان‌شناسان مخالف دين نيز در نقد تجربي فرضيات خود در خصوص دين به گسترة روان‌شناسي دين روي مي‌آورند ؛ در واقع روان‌شناسي به عنوان ابزاري در جهت تأييد و درك ايمان ديني ، و يا چالشي برضد آن ، در پوشش روان‌شناسي دين بكار مي‌رود . اين گستره علاوه بر اين مي‌تواند مبنا و ملاك گفتگوي ميان اديان در سطحي تجربي گردد . تحقيقات اين گستره كه با ابزارها و روش‌هاي گوناگون در جوامع با اديان متعدد صورت مي‌گيرد ، شناخت تحقيقي اديان را امكان پذير مي‌سازد . در واقع تحقيقات روان‌شناسي دين گرايش‌ها و پيامدهاي مشترك و متمايز دينداري در نمونه‌هاي مورد بررسي برمبناي اديان مختلف را آشكار ميسازد و فرايند گفتگوي ميان اديان را تسهيل مي‌كند ، و بر همين اساس مي‌تواند يكي از مباني و محورهاي گفتمان بين اديان گردد . استفاده از روان‌شناسي دين در اين زمينه دامنة گفتگوي ميان اديان را از سطح نظري به سطح تجربي مي‌كشاند .”